An tseachtain seo, d’fhógair an rialtas nach mbeidh ar mhic léinn atá ina gcónaí i soláthar díreach trí bhliain a chaitheamh i gcóras oideachais na hÉireann a thuilleadh nó an Ardteist a bheith críochnaithe acu chun cáiliú do dheontas coláiste.
Ar an gcéad léamh, is cosúil gur forbairt spreagúil é seo – agus dearbhú ar thiomantas an Aire Ardoideachais Simon Harris an Roinn Ardoideachais a úsáid mar thiománaí “comhtháthaithe sóisialta”.
Trí shrianadh ar chritéir cháilithe na scéime a laghdú, tá an rialtas tar éis deireadh a chur le bacainn atá os comhair iarrthóirí tearmainn ar mhian leo leas a bhaint as an scéim dheontais.
Ach má tá an rialtas tiomanta i ndáiríre don chúis atá le rochtain ar ardoideachas a chur chun cinn d’iarrthóirí tearmainn, níl croí na faidhbe aimsithe ag an lamháltas is déanaí fós. Mar a luaigh Gluaiseacht Lucht Iarrtha Tearmainn in Éirinn (MASI) ina ráiteas tar éis fógra an Aire, “ní théann an t-athrú fada go leor”.
Chomh fada agus atá ar iarrathóirí tearmainn nach nglacfar leo isteach sa scéim rialtais táillí idirnáisiúnta a íoc uaireanta níos mó ná € 20,000 in aghaidh na bliana – fanann oideachas tríú leibhéal dúnta do go leor ar chúiseanna airgeadais amháin.
Cuireann bagairt an díbeartha bac ar iarrthóirí tearmainn freisin – cinniúint atá os comhair beirt mhac léinn TF Bhaile Átha Luain, David agus Fortune Nesengani, faoi láthair.
Tá sé neamhfhiosrach do Harris a bheith ag ceiliúradh scaoileadh na srianta ar ligean d’iarrthóirí tearmainn isteach i gcoláistí, agus an rialtas ag iarraidh go comhuaineach beirt mhac léinn a d’éirigh leo dul isteach sa choláiste a dhíbirt.
Ní chiallaíonn maolú ar na critéir cháilithe maidir le tacaíochtaí do mhic léinn a chónaíonn i soláthar díreach rud ar bith, má leanann an stát orthu ag tabhairt neamhairde ar an tslándáil a gealladh go teoiriciúil ag stádas Scoláire Tearmainn agus más gá d’fhaighteoirí deontais aghaidh a thabhairt ar an bhféidearthacht díbeartha i lár a gcuid staidéir.
Faoin am seo, is féidir glacadh leis go sábháilte go bhfuil tiomantas éiginnte Harris i leith “comhtháthaithe sóisialta” níos mó ná geáitsí reitriciúil – agus ba cheart fógra na seachtaine seo a mholadh agus a fháiltiú go cinnte. Ach má tá an roinn nua toilteanach i ndáiríre an t-ardoideachas a chur ar fáil do chách, ansin caithfidh sí i bhfad níos mó a dhéanamh dóibh siúd atá, mar a sheasann rudaí, fágtha go héifeachtach, ar an trá fholamh ag an gcóras.
