Cultúr Éireannach ar leith atá ag an ardteist. Bíonn iontas an tsaoil ar chuairteoirí eachtrannacha de thairbhe na dúspéise a bhíonn ann gach bliain faoi cé acu filí a mbíonn a saothar le plé sa dara scrúdú Béarla nó an mionchomhrá a bhíonn ann go leitheadach ar cé a fuair ocht H1.
Chuir an fógra go mbeadh an leagan traidisiúnta den ardteist ag teacht ar ais i mbliana, in áit bhliana eile de thorthaí tuartha in éineacht le scrúduithe scríofa, díomá ar chuid mhór daltaí sa séú bliain agus ar pholaiteoirí de chuid an fhreasúra. Is beag duine a ghlac leis an réasúnaíocht a thug an tAire Oideachais, Norma Foley, nach mbeadh sé cothrom modh measúnaithe difriúil a chur i bhfeidhm ar dhuine as gach ceathrar dalta a bhí mar chuid den ghrúpa ar chuireadh Teastas Sóisearach a bhí acu ar ceal agus mar thoradh air sin nach bhfuil gráid ar bith acu chun torthaí tuartha don ardteist a bhunú.
In ainneoin a cuid lochtanna, scrúdú caighdeánaithe atá san ardteist agus sin an argóint is láidre atá ann ar a son. D’fhéadfaí a rá gurb í an imní faoi chaimiléireacht an bac is mó atá ann leis an gcóras a leasú ó bhonn – is ar éigean gur féidir cogar a chur i gcluas daoine áirithe le fabhraíocht a fháil ó do lucht aitheantais – tréith nach mbíonn ann i gcás cuid mhór institiúidí Éireannacha. Ach is fíor go bhfuil daltaí saibhre ábalta marcanna níos airde a fháil má íocann siad ar theagasc príobháideach nó má fhreastalaíonn siad ar scoil táillí, áfach.
Ní bheadh sé cruinn a mhaíomh go mbeidh an ardteist mar a thuigimid í chun teacht ar ais: beidh roghanna breise tugtha do daltaí chun cúiteamh a dhéanamh don am a chailleadh i rith na dianghlasála. B’fhéidir gur ceart é sin a choinneáil amach anseo. Ach fadhb léir eile ná an méid atá le foghlaim de ghlanmheabhair ag na mic léinn. Tá sé léir freisin go bhfuil an-strus ag baint le húsáid scrúdú trí uaire do dhá bhliain d’fhoghlaim a scrúdú, agus ba cheart do cibé leasuithe a bheidh ann dul i ngleic leis sin.
Caithfear bheith cinnte nach rachaidh léasú na hardteiste salach ar chaighdeán an phróisis. Nuair a tugadh isteach na gráid ríofa bhí imní ar dhaoine, agus ábhar acu, go mbeadh múinteoirí faoi bhrú ag tuismitheoirí dhaltaí na scoileanna príobháideacha a bhí ag dréim le toradh a fháil ar a n-infheistíocht.
Braitheann an ardteist ar thacaíocht ón bpobal. Muna bhfuil muinín ag daoine go ndéanfar an measúnú céanna ar gach uile dhalta, cuirfidh sé isteach ar fheidhmiúlacht an chórais.
